Konu: Gitarın Tarihçesi C.tesi Ocak 10, 2009 12:18 pm
Gitarın Tarihçesi ve Kökenleri
Gitarı andıran bir enstrümanın 1500 den önce, rönesans sırasında Avrupa’nın Akdeniz bölgesinde var olduğu bilinmektedir.13. ve 14. yüzyıldan kalma betimlemeler kuş tüyü bir pena ile çalınan “8” şeklinde bir enstrümanın varlığını gösterir.Yine bu döneme ait bazı kaynaklar “guitarra latina” adlı bir Latin gitarından bahseder.Gitar içinmüzik içeren kitapların tarihi 16. yüzyıla kadar uzanır.Bu kitaplarda her üç ve ya dört teli de ünison(Adı ve tınlayışı aynı olan notalar) biçiminde akort edilen çiftlerden oluşmak üzere dört telli bir gitardan söz edilir.En alt tel bazen bir oktavlık aralıkla akort edilirken en üst tel çoğunlukla tel çoğunlukla tektir.16. yüzyılda beş telli gitarlar da çıkmıştır.İlk gitarlarda sap kafası düz bir şekilde yerleştirilmişti ve akort burguları arkadan ayarlanıyordu.Bu tip gitarın klavyesi göğsü ile aynı seviyedeydi ve sekiz ile on arasında bağırsak ile bağlanarak yapılmış perdeleri(fret) vardı.Gövdesi bugünün standartlarına göre daha küçük ve daha az kıvrımlıydı.Sırtı bombeli yada düzdü ve ses deliği dekoratif bir parşömen veya ağaç işlemeleriyle kaplanmıştı.Bu tip gitarların kırılgan yapıda olması, değişen modalar, farklılaşan akortlama şekilleri ve metal tellerin kullanımı bir çok enstrümanın yok olmasına veya değişme uğramasına neden olmuştur...
Daha sonra 19.yy. ortalarında Antonio de Torres enstrümana yeni bir biçim verdi. Enstrümanı daha belirgin bir hale getirdi (büyüttü ). Vidalı burgular takıldı; saptaki perde sayısı (fret arttı; sesi güçlendi, göğüs içindeki balkonlar tek bir merkezden çıkan seslere daha net yön verir oldu.
Daha sonra da gitar şekil olarak değişimlere uğradı. Folk ve caz müziğinde kullanılan gitarlara çelik teller takıldı. 1920 yılında elektro gitar doğdu. Elektro gitar sayesinde gövde rezonans kutusu olmaktan çıkmış enstrümanla dinleyici arasına, amplifikatör denen elektronik bir yükseltici girmiştir.
Elektronik gitar doğduktan sonrada Gitarın çeşitleri artmaya başlamıştır.Kendi üzerinde Amplifikatör bulunduran gitarlar,12 telli gitarlar, çiftli gitarlar(üstte 12 telli altta 6-7 telli), 7 telli gitarlar, perdesiz gitarlar, Headless(kafasız) gitarlar çkmıştır.
Gitar 20. yüzyıl boyunca kendini dünyanın en popüler müzik enstrümanı olarak kabul ettirmiştir.Gitar son derece uyarlanabilir, portatif ve çekici bir enstrümandır; çok yönlülüğü onun sınırsız bir çeşitlilikle kullanabilmesini sağlamıştır.Telli enstrümanların aynı anda hem akor hem de melodilerinin çalınmasına olanak veren en pratiklerinde biridir.Gitarın sesi tüm dünyanın bütün ülkelerinde eşsiz bir form ve tür çeşitliliği ile duyulabilir.Bu, ev yapımı enstrümanları çalan etnik müzisyenlerden,gelişmiş bilgisayar sistemleri ile çalışan ve geniş bir malzeme dağarcığından yararlanan kompozitörlere kadar geniş bir yelpazeye yayılmıştır.
Lavta ve Vihuela
Lavta,Armut şekilli gövdesi ve bombeli sırtıyla Araplara ait udun akrabasıdır.İlk lavta türleri Rönesans zamanında ortaya çıkmıştır.Büyük bir ihtimalle 16. yüzyılda Ortadoğu’dan Avrupa’ya getirilen lavta,çoğunlukla 6 telli ve parmakla çalınan bir enstrümandı.Tüm Avrupa’da eşlik ve kompozisyon amacıyla kullanılmaktaydı.... Vihuela, 16-17. yüzyıllarda gitarın ilk hallerinden daha üstün olduğu düşünülen bu popüler enstrüman için çok sayıda eser yazılmıştır.Gitara benzeyen büyük bir gövdesi ve düz bir sırtı vardır.İlk lavtalarda olduğu gibi çiftler halinde sıralanmış on iki teli vardır.Gitarın gelişimi 17.yüzyılda vihuela’nın ortadan kalkmasına neden olmuştur.Şu anda tüm Dünya’da sadece iki adet orijinal Vihuela bulunmaktadır...
1)Elektro Gitar
Elektro Gitar, sesini manyetikleri aracılığı ile elektrik akımına dönüştüren ve bir amplifikatör ile bu akımdan ses elde edilmesine olanak tanıyan bir gitar türüdür. Yarattığı sinyalin değiştirilebilir olması, ve zamanında bir devrim niteliği taşıyan yükseklikte bir sese sahip olması nedeniyle, kullanım alanı çok genişlemiş bir gitar türüdür. Elektronikteki gelişmeler ile tonal olarak sınırları 1960 lardan sonra iyiden iyiye artan elektro gitar, günümüzün en bilindik enstrumanlardan biri haline gelmiştir.
Elektro Gitar Türleri:
Katı (Solid) Gövdeli
Katı gövdeli gitarlar, masif gövdeye sahip, sesin doğal yollardan (gitardaki boşlukta yankılanarak) yükselmesine izin vermeyen tipte gövdelere sahip gitarlardır. Yüksek çıkış gücü olan ses kaynaklarının olduğu yerlerde (konser salonu gibi) geribeslemeyi en aza indirgeyen gövde türüdür. Fender firması, Strocaster ve Telecaster modelleri ile bu tip gövde yapımına katkıda bulunmuştur.
Boş (Hollow) Gövdeli
Boş gövdeli gitarlar,(aynı zamanda kıvrımlı üst yüzeyleri ile Archtop adını da alır) bir yükselticiye gereksinim duymaksızın zengin ton çıkarabilen gitarlardır. Her ne kadar bu özelliğe sahip olsalar dahi, bu gitarlar da manyetiklerle kullanılmaktadır. Üst ve alt ağaç plakaları bir parçadan oyulmuş, yahut ısı ile preslenmiş ağaçlar olabilir. Bu tip gövdelerde keman ailesindeki gibi f delikleri bulunabilir. Bu tarz gövdeyi 1890 da tasarlayan ve dünyaya tanıtan, Gibson firmasıdır.
Elektro Gitarın Kısımları
Sap
Gitarın klavyesinin de bulunduğu kısımdır. Klasik gitardan hem kalınlık hemde genişlik açısından daha ince olan elektro gitar klavyesi genelde 18 ile 24 arasında fret sayısına sahiptir. Sapın içinde genellikle truss rod adı verilen bir metal ayar çubuğu geçer. zamanla eğilen bir sap, bu vida yardımı ile eski haline geri getirebilir. Akort burguları en uçta bulunur ve genellikle metal bir aksama sahiptir.
Köprü
Gitarda telleri gövdeye bağlayan kısımdır. Zamanla değişim geçirmiş olmakla beraber, değişik varyasyonları mevcuttur. Bu aparat sabit yada oynar olabilir. Oynar olabilenler, bir kol yardımı ile telleri gerip gevşetebilir, dolayısıyla ince yada kalın tonlara kayma sağlanır. Genelde metalden olur.
Eşik
Gitarın sapında, telleri akort burgularına gitmeden önce sonlandıran kısımdır. Genelde metalden oluşur.
Manyetik
Gitarın teldeki titreşimleri aldığı kısımdır. Manyetik alanda telin titreşiminin içerideki bir sargıda akım oluşturması prensibi ile çalışır. Çift halinde (Humbucker) yada tek (Single) olabilir. Bazı manyetikler amplifikatöre çıkış sağlamadan sinyali yükseltirler. Manyetikler ikiye ayrılır:
1-Aktif Manyetikler: 9V'luk pil ile çalışan tellerin titreşimini pasif manyetiklere göre daha hassas bir biçimde yakalayan manyetiklerdir. 2-Pasif Manyetiker
2)Bas Gitar
Bas gitar, müziğin temelini oluşturduğundan, tüm müzik türlerinde kullanılır. Yoğun olarak pop, caz, funk ve rock gibi müzik türlerinde kullanılır. Çoğunlukla dört telli olan ve kalın ses veren telli çalgı. İlk olarak Fender tarafından 1950li yılların başlarında üretilmiştir.
Özellikler:
Bas gitar, elektrik ve akustik olarak ikiye ayrılır. Elektrik basta tellerden gelen ses manyetikler tarafından elektrik sinyaline çevrilip bu sinyali sese çevirecek olan yükselteçe (amplifikatör) yollanırken, akustik basta akustik gitar gibi geniş ve oyuk olan gövde tellerden gelen sesi güçlendirip duyulabilir bir seviyeye çıkarır. Kimi akustik baslarda sesin yükselteçe de iletilebilmesi icin piezo adı verilen kuvarskristallipiezoelektrik ses alıcıları bulunur. Bas gitarın sesi, normal gitarlardan daha kalın, kontrbas gitarlardan daha incedir. Normal bir gitardan daha kalın tellere ve daha uzun bir ölçeğe sahip olan bas gitarın gövdesinin elektrik baslarda ön, akustik baslarda yan tarafında ton ve sesi değiştirmeye yarayan bir eşitleyici bulunur. Bas gitarların elektro gitar yükselticilerinden farklı olan, düşük frekanstaki sesleri daha iyi verebilen özel yükselteçleri bulunur. Klasik bas gitar genellikle perdeli ve dört tellidir. Günümüzde sayısı on ikiye ulaşan telleri olanları ve perdesizleri de kullanılmaktadır. Genelde yardımcı çalgı olarak kullanılan bas gitar, elektronik ve bilgisayarların katkısı ile günümüzde yoğun olarak ön çalgı olarak da kullanılmaktadır. Bas gitar partisyonları fa anahtarı ile yazılır.
Tender Bas
3) Akustik gitar 6 Telli Akustik İbanez ve 12 Telli Akustik FenderGörünüş itibariyle klasik gitarı andıran akustik gitarın gövdesi klasik gitardan biraz daha şişman ve basıktır. Daha dar bir sapa ve çelikten yapılmış tellere sahip olması klasik gitarla arasındaki en büyük farktır. Tellerin çelikten olması akustik gitarın klasik gitardan daha basınçlı gergin bir sapa sahip olmasının nedenidir. Bundan dolayı akustik gitar biraz daha sağlam kasaya sahiptir klasik gitardan ağırdır ve tuşe yapısı daha farklıdır.
4) Perdesiz gitar
Ara sesleri verebilmek için yapılmıştır. Normal gitara çok benzese de oldukça farklı bir ses rengine sahiptir. Perdesiz gitarı 1976 yılında ilk Erkan Oğur Türk müziği seslerine olan ihtiyacı için üretmiştir. Daha sonraları perdesiz elektrik gitar, 8 telli perdesiz gitar, çift saplı elektrik ve klasik perdesiz/perdeli gibi farklı modellerini üretmiştir. Günümüzde Hasan Cihat Örter bu enstrümanı en iyi yorumlayanlardan biri olarak bilinir ve freetless songs adında perdesiz gitarla birde albümü mevcuttur.
5)Weissenborn gitar
Weissenborn ya da diğer deyişle H. Weissenborn bir tür lap slide gitardır ve Los Angelesda 1920ler and 1930'larda Hermann Weissenborn tarafından üretilmiştir. Yaklaşık olarak 5000den daha az sayıda orijinal enstrüman üretilmiştir ve kaç tanesinin halen sağlam kaldığı bilinmemektedir. Marka şu anda reprodüksiyon ürünleri için kullanılmaktadır.
6)Lap steel guitar
Hawai'den çıkmış bir enstrümandır. Kucakta ve metal bir obje yardımı ile çalınır.
..................
Önemli Türk Gitaristler
Ahmet Kanneci Akın Eldes Ayhan Günyıl Batuhan Mutlugil Bora Uslusoy Bülent Ortaçgil Dario Moreno Demir Demirkan Demirhan Baylan Doğan Canku Erdem Sökmen Erdinç Şenyaylar Erkan Oğur Hasan Cihat ÖRTER Kaan Altan Kamil Özler Mehmet Cem Tuncer Neşet Ruacan Önder Focan Sarp Maden Safa Yeprem Yavuz Çetin
] 
Konu: Gitarın Tarihçesi 
C.tesi Ocak 10, 2009 12:18 pm